Een ontwrichtende situatie of impactvolle gebeurtenis, zoals bijvoorbeeld een burn-out, kan veel teweeg brengen in ons lijf. Hiervan herstellen is een persoonlijk proces. Toch zijn er een aantal kenmerkende fases te onderscheiden in een herstelproces. We worden eerst overweldigd door de situatie en gaan vervolgens worstelen en vechten tegen de situatie. Op een gegeven moment komt er een moment waarin we onszelf toestaan om te onderzoeken. In deze onderzoeksperiode leren we een weg vinden in het leven met de ontwrichtende situatie om vervolgens een leven te kunnen leiden voorbij de ontwrichtende situatie. Een leven waarin we meer afgestemd kunnen zijn en meer compassie kunnen vinden voor onszelf.
In deze blog lees je onder andere welke fases van herstel er zijn. In welke fase van herstel herken jij je op dit moment?
Fases van herstel
Er zijn verschillende fases in een herstelproces. Je kunt ze herkennen aan een aantal kenmerken.
1. Overweldigd worden door de situatie
Dit gaat over een (voor jou) ingrijpend moment. Dit kan één specifieke gebeurtenis zijn, maar ook een opeenstapeling van gebeurtenissen waarbij die ene gebeurtenis de druppel van de emmer doet overlopen. In deze fase is het leven zowel mentaal als fysiek gericht op overleven en staat verwarring op de voorgrond. Je wordt je bewust dat er iets aan de hand is. De symptomen die ervaren worden lijken alles in je leven te bepalen. Voorbeelden van gevoelens die passen bij deze fase zijn machteloosheid, hopeloosheid en een gevoel van geïsoleerd raken van jezelf en de wereld om je heen.
2. Worstelen met de situatie/impactvolle gebeurtenis
In deze fase dient zich de vraag aan hoe er met de situatie geleefd kan worden. Tevens speelt er ook nog steeds de angst om 'overmand' te worden door de symptomen en de situatie. Door een gebrek aan zelfvertrouwen en de negatieve aspecten die veel aandacht krijgen is het een worsteling en zoekttocht naar je eigen identiteit. Er worden een pogingen gedaan om manieren te ontwikkelen waarbij je weer in contact komt met jezelf en leert om te gaan met de symptomen. Gevoelens die bij deze fase passen zijn; twijfel, onbegrip, verzet, schaamte, maar er ontstaan ook momenten van loslaten/ontspanning. Levensvragen die een rol beginnen te spelen; Wat kan ik? Wie ben ik? Wat wil ik? In deze fase ben je veel aan het verwerken en dit kost energie. Je kunt daarbij denken aan rouwen om het oude om vervolgens het nieuwe te kunnen laten groeien.
3. Leren leven met de situatie/impactvolle gebeurtenis
Je ervaart steeds meer verbinding en contact met jezelf en jouw omgeving. Er ontstaat een groeiend besef dat er kan worden omgegaan met de situatie. Je onderneemt actief dingen en zoekt het contact in de omgeving op. De gevoelens van angst treden meer op de achtergrond en acceptatie en zelfvertrouwen groeien. Een andere identiteit krijgt vorm door het herstellen van oude (dienende) rollen en het ontdekken van nieuwe rollen. Levensvragen die een rol beginnen te spelen; Wat wil ik meenemen en wat laat ik achter me?
4. Een leven voorbij de situatie/impactvolle gebeurtenis
Er is ruimte om verbondenheid met anderen te voelen, je levenslust is terug. Je kunt terugkijken op de situatie waarin je nu geleerd hebt om emoties en gevoelens over de situatie een plek te geven. In deze fase durf je nieuwe ondersteunende hulpmiddelen uit te proberen en toe te passen die jou verder helpen in je persoonlijke groei. Positiviteit en helpende gedachten hebben een grotere rol dan negativiteit en niet-helpende gedachten. Je weet in welke context jij bloeit en kunt hiervoor een geschikte omgeving voor jezelf te creëren. Gevoelens en kenmerken die bij deze fase passen zijn; optimisme, grip op jezelf, hoop, perspectief, een eigen leven en persoonlijke identiteit ervaren.
De volgorde van de fases waar je doorheen gaat lopen niet altijd lineair. Soms merk je dat je misschien even weer een stapje terug doet om vervolgens weer vooruit te gaan. De ene fase is niet beter dan de ander. Je beweegt je continu op deze lijn, waarbij persoonlijkheid, coping en omgeving invloed hebben op deze beweging.
Geen herstel zonder pijn
Herstellen is een proces. Dit proces is voor ieder anders. Hoeveel tijd iemand nodig heeft voor herstel kan verschillen van mens tot mens. Het is een proces wat je dichter bij jezelf brengt en de mogelijkheid geeft om nieuwe deuren te openen. Maar ook een proces waarin je dingen van jezelf gaat onderzoeken die je nog niet eerder hebt onderzocht of geconfronteerd wordt met herkenbare pijnpunten die je liever vermijdt. De worsteling die dit proces met zich meebrengt en de weg die je hierin te wandelen hebt wordt over het algemeen als intensief en regelmatig ook onprettig ervaren. Het voelt als een weg van hard werken. Soms kom je er achter dat het enige wat je hoeft te doen is loslaten. Maar hoe dan? Jouw patronen hebben je altijd veel gebracht en die snelweg die is aangelegd in jouw denken, voelen en handelen verbreek je misschien ook niet zomaar. Investeren in jezelf, de bereidheid voor (zelf)compassie en geduld gaan je in deze periode veel (rust) brengen.
Jij en jouw context in een herstelproces
Om herstel te kunnen realiseren is het belangrijk dat er een omgeving is die aansluit bij jouw context. Op deze manier bevorder je het hervinden van grip op je leven en stimuleer je jouw ontwikkelingsproces. Hierin mag je jouw meest ideale omgeving visualiseren. Deze kun je vervolgens opknippen naar een eerste haalbare stap voor die ideale omgeving. Een voorbeeld: Stel dat voor jou de meest ideale omgeving de natuur is met veel groen en weinig mensen om je heen, terwijl de realiteit is dat je in de stad woont, altijd drukte om je heen hebt en klein drukbezocht parkje om je heen hebt. Kijk eens of je een andere fijne ruimte kunt opzoeken, misschien wel in jouw eigen huis waar je een groene omgeving kunt creëren en tot rust kunt komen . Omdenken is hierbij een hele kunst. Misschien is het wel mogelijk om in het weekend op een vroege ochtend die fijne, rustige natuur op te zoeken? En kun je vervolgens deze ervaring en beleving met je meenemen naar huis, in jouw eigen gecreerde fijne plek.
Ik ben benieuwd hoe jij je verhoudt tot deze fases en of er herkenning voor je is. Zijn er voor jouw andere fases of herken je bij jezelf een fase die hier niet benoemd wordt? Voel je vrij om me een persoonlijk berichtje te sturen dat vind ik altijd leuk.
* De bron van fases van herstel: Trimbos-instituut
Reactie plaatsen
Reacties